Het lijkt op het eerste oog wellicht een vreemde combinatie: bouwhistorie en chroom-6. Dat andere van onze expertisegebieden raakvlakken hebben is duidelijk. Een simpel voorbeeld: wanneer we de bodem in gaan voor archeologie, moet vrijwel altijd ook met explosieven rekening gehouden worden. Zowel explosieven als archeologische resten kunnen zich in de Nederlandse bodem bevinden en zo raken deze twee IDDS-disciplines elkaar. Vrij gebruikelijk, toch? Maar soms is de manier waarop onze disciplines elkaar kunnen raken minder gebruikelijk, zoals in het geval van bouwhistorie en chroom-6.
Een artikel in het Tijdschrift Voor Het Cultureel Erfgoed 3 (2019) van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap duidde ons op de mogelijke combinatie. In dit magazine staat het artikel: Oud Theaterdoek Bevat Chroom-6. Aan de hand van dit artikel stuitten wij op een bijzondere en minder gebruikelijke mogelijkheid waarop onze disciplines elkaar kunnen raken.
Onderzoek Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Zoals de titel van het artikel verklapt, is er door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed chroom-6 teruggevonden in een oud theaterdoek. Het doek werd ontdekt bij de verbouwing van de casino-bioscoop in Breda. Het gaat om theaterdoek uit de jaren dertig. Een niet erg gebruikelijke vondst. ‘Oude theaterdoeken zijn zeldzaam. De doeken werden voor een bepaalde voorstelling gemaakt en daarna weggegooid of overschilderd,’ zo verklaart de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed zelf in het artikel.
Chroom-6 binnen bouw- en sloopmanagement
Chroom-6 werd vroeger voornamelijk ingezet als anti-roestmiddel in verf. Met chroom-6 krijgen we steeds meer te maken vanuit onze sloopexpertise. Bij slopen kan men chroom-6 tegenkomen in gebouwen, scheepvaart, treinen, vliegtuigen, bruggen en kunstwerken. We inventariseren chroom-6 bij werkzaamheden aan deze zaken en adviseren met betrekking tot maatregelen. Echter, bestaat er dus ook de mogelijkheid dat oude doeken en schilderijen chroom-6 bevatten. Op die manier kan chroom-6 dus ook een onderdeel zijn binnen onze bouwhistorische diensten.
Risico’s van chroom-6 in oude doeken en schilderijen
Wanneer met chroom-6 besmette verflagen niet bewerkt worden loopt u geen risico. U hoeft uw museum- of theaterbezoek (gelukkig) dus niet uit te stellen. Bij restauratie van schilderijen of theaterdoeken is dit een ander geval omdat verflagen dan mogelijk wel bewerkt worden. Met betrekking tot oud theaterdoek geeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed aan: ‘Er zit bovendien chroom-6 in, dat de laatste tijd veel in het nieuws is vanwege gezondheidsrisico’s. Op het doek kan dat geen kwaad, maar bij afschilderen kan je het via de luchtwegen binnen krijgen. Een belangrijk advies is dan ook dat de restaurator zich bij het werken aan het doek goed tegen losgelaten verf beschermt.’
De aanwezigheid van chroom-6 in dit oude theaterdoek duidden ons op een bijzonder raakvlak van twee van onze disciplines. Vanuit de combinatie van expertise van IDDS op gebied van bouwhistorie en slopen kan IDDS inventariseren of er chroom-6 in oude theaterdoeken of schilderijen aanwezig is. Bovendien, kan IDDS adviseren over veiligheids- en beheersmaatregelen met betrekking tot chroom-6 bij een restauratieproject.
Bron: Tijdschrift van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed 3 (2019)
