Facebook Twitter Instagram
    IDDS bv
    • Home
    • Expertise
      1. Ruimte en Ontwikkeling
      2. Milieu en bodemonderzoek
      3. Archeologie en Bouwhistorie
      4. Explosieven
      5. Ecologie
      6. Waterbeheer
      7. Asbest
      8. Cultuurtechniek
      9. Bouw- en Sloopmanagement
      10. Infra
      Featured
      8 december 2022

      IDDS en Civilink Ingenieursbureau gaan samen in zee

      Recent
      8 december 2022

      IDDS en Civilink Ingenieursbureau gaan samen in zee

      7 november 2022

      Maak kennis met onze nieuwe directeur én slogan. Sibrand van Roijen: ”IDDS maakt ontwikkelen mogelijk”

      4 november 2022

      Van industrieel icoon naar woonwijk

    • Ondersteuning
      • Locatiescan
      • Klimaatadaptatie
      • Stikstofdepositie
      • Due Diligence
      • Duurzaam omgevingsmanagement
      • Veiligheid
      • Second Opinion
      • Juridische ondersteuning
      • IDDS VeldXpert
    • Projecten
    • Over ons
      • Visie/Missie
      • Geschiedenis
      • Bedrijfsstructuur
      • Certificering
      • Sustainable Development Goals
      • Duurzaamheidsimpact
      • Ketensamenwerking: samen behalen we optimaal resultaat!
      • CO2-beleid
      • Sponsoring
      • MVO beleid
    • Werken bij IDDS
      • Werken bij IDDS
      • Vacatures
      • Stage en afstuderen
    • Contact
    IDDS bv
    You are at:Home»Expertise»Archeologie»Archeologisch en bouwhistorisch onderzoek Hofmolen in Leiden
    Archeologisch onderzoek door IDDS
    Archeologie

    Archeologisch en bouwhistorisch onderzoek Hofmolen in Leiden

    Nog net voor het einde van 2017 werden bij de aanleg van de Rijnlandroute, door de provincie Zuid-Holland, de funderingsresten aangetroffen van een wipwatermolen die in 1610 in de Hofpolder werd gebouwd. Deze voormalig Zoeterwoudse polder maakt nu deel uit van de Leidse Oostvlietpolder. De resten van de molen werden door een archeoloog en bouwhistoricus van IDDS Archeologie en Bouwhistorie vrijgelegd en onderzocht.

    Ontstaan van wipmolen ‘de Hofmolen’

    Het initiatief voor de bouw van de molen werd genomen door enkele gebruikers van de Hofpolder. Zij wilden de waterhuishouding verbeteren omdat de destijds bestaande molen niet meer voldeed. Waar deze oudere molen heeft gestaan, is niet bekend. De vroegste afbeelding van wat de Hofmolen genoemd zou worden dateert uit 1615. De weergave, op een kaart van de polders, is zeer geschematiseerd, maar toch is duidelijk het wipmolentype herkenbaar: met een piramidevormig onderstel en daarop het bovenhuis met het wiekenkruis. De basis van de Hofmolen was ongeveer 6 x 6 meter en had aan de noordzijde het scheprad dat het overtollige water, middels de achter- en voorwaterloop, op het boezemwater loosde.

    Links: uitsnede van de kaart uit 1615 met de weergave van de Hofflantsmole (Bron: Hoogheemraadschap van Rijnland). Rechts: één van de geweldige tekeningen die molendeskundige Sipman vervaardigde (Bron: Beeldbank RCE).

    Nieuwbouw op oude funderingen

    In 1675 vatte men het plan op om een nieuwe molen te bouwen, op een andere locatie. De windvang van de Hofmolen was namelijk verminderd door de bomen en de bebouwing die in de nabijheid waren verrezen. Dit plan vond echter geen doorgang, waarop men besloot de oude molen te vernieuwen. Het lijkt erop dat de (gedeeltelijke) nieuwbouw op de oude funderingen plaatsvond. De oudste fase uit 1610 en de vernieuwing die in 1675 plaatsvond waren duidelijk aan de funderingsresten afleesbaar. Wel verving men het muurwerk bij de waterloop. Dit muurwerk had vanzelfsprekend veel te lijden door het water en door de krachten van het waterrad en de aandrijving daarvan. Ook de muren van de achterwaterloop werden in deze tijd gemetseld. Vermoedelijk was dit deel van de watergang voor die tijd voorzien van een houten beschoeiing.

    De waterwipmolen die in de nabijheid van de Hofmolen heeft gestaan. De opgegraven molen was vergelijkbaar.

    Het einde van de Hofmolen kwam in 1912, toen deze door brand werd verwoest. Omdat in deze tijd het bemalen van de polders meer en meer mechanisch werd uitgevoerd, besloot men de molen niet meer te herbouwen.

    De opgraving van drie natuurstenen 

    Tijdens het handmatig uitgraven van de funderingen, wat nog een hele klus was vanwege de met puin gevulde kleigrond, werden drie natuurstenen gevonden. Deze hielden verband met de werking van de molen, namelijk als contragewicht van de ‘vang’, de rem waarmee het wiekenkruis kon worden stilgezet.

    Schematische weergave van de vang, de rem van de molen.

    De werking van het remsysteem kan vergeleken worden met die van de trommelrem. Om het bovenwiel van de molen, waaraan het wiekenkruis is bevestigd, is een schijf geplaatst die met een ijzeren staaf (het sabelijzer) verbonden is met de vangbalk. Wanneer een molenaar (m/v) de molen stil wil zetten, trekt deze aan de vangketting die verbonden is met de vangstok, waardoor de vangbalk loskomt. Door het gewicht van de natuurstenen brokken in de bak op de vangbalk zakt deze, waarna door het sabelijzer de remschijf om het bovenwiel geknepen wordt. In het geval van de Hofmolen bestond het contragewicht dus uit veldkeien en natuurstenen brokken. Bij andere molens, zoals de Kikkermolen aan de Haarlemmerweg, werden ook wel natuurstenen bouwfragmenten gebruikt.

    Archeologisch onderzoek door IDDS

    IDDS is een gecertificeerd partner voor archeologisch onderzoek. Heeft u vragen met betrekking tot archeologische opgravingen? Neem dan contact met ons op.

    Lees ook: Molenresten van Leidse bodem via erfgoedleiden.nl.

     

    twitterlinkedininstagram
    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email

    Related Posts

    IDDS en Civilink Ingenieursbureau gaan samen in zee

    Maak kennis met onze nieuwe directeur én slogan. Sibrand van Roijen: ”IDDS maakt ontwikkelen mogelijk”

    Van industrieel icoon naar woonwijk

    Comments are closed.

    IDDS in één overzicht

    Wilt u alle activiteiten van IDDS in één overzicht zien? Neem een kijkje!

    IDDS gaat voor duurzaam

    Bekijk hoe IDDS bijdraagt aan het behalen van de Sustainable Development Goals.

    Samen voor de 17 Sustainable Development Goals

    Nieuwsbrief

    Laat uw emailadres achter en ontvang onze nieuwsbrief

    BEZOEKADRES
    IDDS Groep bv
    's Gravendijckseweg 37
    2201 CZ Noordwijk
    +31 (0)71 - 402 85 86
    info@idds.nl
    IDDS
    IDDS heeft de kennis en ervaring in huis om alle fasen binnen een gebieds- of locatieontwikkeling te begeleiden. Een gedreven team van 70 professionals kan u adviseren binnen zowel integrale projecten als afzonderlijke onderzoeken.
    BEZOEKADRES / POSTADRES
    IDDS Groep bv
    's Gravendijckseweg 37
    2201 CZ Noordwijk
    Postbus 126
    2200 AC Noordwijk
    +31 (0)71 - 402 85 86
    info@idds.nl
    Copyright © 2023 IDDS
    • Certificering
    • Algemene Voorwaarden
    • Inkoopvoorwaarden
    • Privacy Policy
    • Disclaimer
    • E-mail Disclaimer
    • Contact

    Type hierboven en druk op Enter om te zoeken. Druk op Esc om te annuleren

    Om uw online ervaring te verbeteren gebruiken wij cookies. Wilt u hier meer over weten ga dan naar lees verder of pas hiernaast instellingen aan.  
    Accepteer
    Verander Instellingen
    Cookie Box-instellingen
    Cookie Box-instellingen
     

    Privacy instellingen

    Bepaal welke cookies u wilt toestaan. U kunt deze instellingen op elk gewenst moment wijzigen. Dit kan er echter toe leiden dat sommige functies niet langer beschikbaar zijn. Raadpleeg de helpfunctie van uw browser voor informatie over het verwijderen van cookies. MEER INFORMATIE OVER DE COOKIES DIE WE GEBRUIKEN.

    Met de schuifregelaar kunt u verschillende soorten cookies in- of uitschakelen:

    • Block all
    • Essential
    • Functionality
    • Analytics
    • Advertising

    Deze website zal:

    • Essentieel: onthoud uw instelling voor cookietoestemming
    • Essentieel: sessiecookies toestaan
    • Essentieel: verzamel informatie die u invoert in een contactformulier, nieuwsbrief en andere formulieren op alle pagina's
    • Essentieel: houd bij wat u in het winkelwagentje invoert
    • Essentieel: verifiëren dat u bent ingelogd op uw gebruikersaccount
    • Essentieel: onthoud de taalversie die je hebt geselecteerd

    Deze website zal niet:

    • Onthoud uw inloggegevens
    • Functionaliteit: onthoud sociale media-instellingen
    • Functionaliteit: onthoud geselecteerde regio en land
    • Analyse: bijhouden van uw bezochte pagina's en de genomen interactie
    • Analyses: houd uw locatie en regio bij op basis van uw IP-nummer
    • Analytics: houd de tijd bij die op elke pagina wordt doorgebracht
    • Analytics: verhoog de datakwaliteit van de statistische functies
    • Adverteren: informatie op maat en reclame voor uw interesses op basis van b. de inhoud die u eerder hebt bezocht. (Momenteel gebruiken we geen targeting- of targeting-cookies
    • Adverteren: verzamel persoonlijk identificeerbare informatie zoals naam en locatie

    Deze website zal:

    • Essentieel: onthoud uw instelling voor cookietoestemming
    • Essentieel: sessiecookies toestaan
    • Essentieel: verzamel informatie die u invoert in een contactformulier, nieuwsbrief en andere formulieren op alle pagina's
    • Essentieel: houd bij wat u in het winkelwagentje invoert
    • Essentieel: verifiëren dat u bent ingelogd op uw gebruikersaccount
    • Essentieel: onthoud de taalversie die je hebt geselecteerd
    • Functionaliteit: onthoud sociale media-instellingen
    • Functionaliteit: onthoud geselecteerde regio en land

    Deze website zal niet:

    • Onthoud uw inloggegevens
    • Analyse: bijhouden van uw bezochte pagina's en de genomen interactie
    • Analyses: houd uw locatie en regio bij op basis van uw IP-nummer
    • Analytics: houd de tijd bij die op elke pagina wordt doorgebracht
    • Analytics: verhoog de datakwaliteit van de statistische functies
    • Adverteren: informatie op maat en reclame voor uw interesses op basis van b. de inhoud die u eerder hebt bezocht. (Momenteel gebruiken we geen targeting- of targeting-cookies
    • Adverteren: verzamel persoonlijk identificeerbare informatie zoals naam en locatie

    Deze website zal:

    • Essentieel: onthoud uw instelling voor cookietoestemming
    • Essentieel: sessiecookies toestaan
    • Essentieel: verzamel informatie die u invoert in een contactformulier, nieuwsbrief en andere formulieren op alle pagina's
    • Essentieel: houd bij wat u in het winkelwagentje invoert
    • Essentieel: verifiëren dat u bent ingelogd op uw gebruikersaccount
    • Essentieel: onthoud de taalversie die je hebt geselecteerd
    • Functionaliteit: onthoud sociale media-instellingenl Functionaliteit: onthoud geselecteerde regio en land
    • Analyse: bijhouden van uw bezochte pagina's en de genomen interactie
    • Analyse: Houd op basis van uw IP-nummer uw locatie en regio bij
    • Analytics: houd de tijd bij die op elke pagina wordt doorgebracht
    • Analytics: verhoog de datakwaliteit van de statistische functies

    Deze website zal niet:

    • Onthoud uw inloggegevens
    • Reclame: gebruik informatie voor reclame op maat met derden
    • Adverteren: hiermee kunt u verbinding maken met sociale sites
    • Adverteren: identificeer het apparaat dat u gebruikt
    • Adverteren: verzamel persoonlijk identificeerbare informatie zoals naam en locatie

    Deze website zal:

    • Essentieel: onthoud uw instelling voor cookietoestemming
    • Essentieel: sessiecookies toestaan
    • Essentieel: verzamel informatie die u invoert in een contactformulier, nieuwsbrief en andere formulieren op alle pagina's
    • Essentieel: houd bij wat u in het winkelwagentje invoert
    • Essentieel: verifiëren dat u bent ingelogd op uw gebruikersaccount
    • Essentieel: onthoud de taalversie die je hebt geselecteerd
    • Functionaliteit: onthoud sociale media-instellingenl Functionaliteit: onthoud geselecteerde regio en land
    • Analyse: bijhouden van uw bezochte pagina's en de genomen interactie
    • Analyses: houd uw locatie en regio bij op basis van uw IP-nummer
    • Analytics: houd de tijd bij die op elke pagina wordt doorgebracht
    • Analytics: verhoog de datakwaliteit van de statistische functies
    • Reclame: gebruik informatie voor reclame op maat met derden
    • Reclame: hiermee kunt u verbinding maken met sociale sites. Reclame: identificeer het apparaat dat u gebruikt
    • Adverteren: verzamel persoonlijk identificeerbare informatie zoals naam en locatie

    Deze website zal niet:

    • Uw logingegevens onthouden
    Opslaan & sluiten