Als bouwhistoricus heb je nooit een dagje vrij. Zelfs op een bebouwingsloze plek als het Noordzeestrand tussen Katwijk en Noordwijk wordt het bouwhistorisch oog constant getriggerd. Beroepsdeformatie wordt ‘t wel genoemd.
Dorpskern van Katwijk
De oude dorpskern van Katwijk was oorspronkelijk veel groter dan tegenwoordig het geval is. Afslag van duin door stormen en springvloeden hebben er voor gezorgd dat het karakteristieke kerkje nu vrijwel aan zee ligt, in plaats van in de kern. En die oude gebouwen, tja, die komen in stukken en brokken nog wel eens aan land. Zeker na de stormen die de laatste tijd over de kust raasden, en razen. Oude bakstenen liggen er voor het oprapen. Ze zijn te herkennen aan de grootte en vooral aan de kleur en structuur, die niet homogeen is. Maar ook tegeltjes en stukken vaatwerk spoelen aan.
Vondsten op het Noordzeestrand
Een strandwandeling van Katwijk naar Noordwijk (gelukkig met de stormwind in de rug) leverde even na Katwijk een aardige vondst op. Een opvallend gevormd stuk hout. Het lijkt op het restant van een balkconsole waarvan het profiel heel gangbaar was in de eerste helft van de zeventiende eeuw. Er zitten zelfs nog verfresten aan. Maar voor hetzelfde geld is het een restant van een lelijke kast die ooit eens overboord is gemieterd.
Toch, als bouwhistoricus met een voorliefde voor kleine zeedorpjes, houd ik het op een restant van één van die weggespoelde witte vissershuisjes waarvan de zee zo af en toe eens iets teruggeeft.
Bijzondere baksteen
Een andere interessante vondst op het Noordwijkse strand was een opvallend gevormde baksteen. De vorm is niet tot stand gekomen door jaren (eeuwen?)lange inwerking van schurend zand en zeestromingen, maar werd ooit door een steenhouwer gemaakt. De gevonden baksteen is namelijk een profielsteen die gebruikt was in een bakstenen tracering van, vermoedelijk, een kerkvenster. De gleuven in de lange kant zijn de glas-sponningen en werden in de baksteen gekrast. De sporen van die bewerking zijn nog zichtbaar. De ouderdom van de baksteen is lastig te bepalen en een uitspraak doen over de herkomst van de steen is al helemaal glad ijs. De oorspronkelijke lengte weten we niet omdat de baksteen werd bewerkt. De breedte is circa 12 centimeter en de hoogte ongeveer 5,5. Afmetingen die we in Leiden tussen het midden van de veertiende eeuw tot het begin van de vijftiende eeuw tegenkomen.
Opvallend is dat de baksteen niet geheel recht is, de kopse kant werd schuin afgeslepen. Dit werd gedaan om de bakstenen tracering goed in het gevelvlak te plaatsen.
Auteur: Michel van Dam is gecertificeerd bouwhistoricus, Lid Bond van Nederlandse Bouwhistorici, met ruim 10 jaar aantoonbare professionele ervaring. Scholen en gevangenissen, boerderijen en fabriekscomplexen, stadspanden en vissershuisjes (en alles wat daar nog aan gebouwtypen tussen zit) heeft hij in de afgelopen jaren onderzocht. Bekijk de Publicaties bouwhistoricus Michel van Dam.
Bouwhistorische dienstverlening IDDS
Wilt u meer weten over de bouwhistorische dienstverlening van IDDS en wat wij voor uw project kunnen betekenen? Neem vrijblijvend contact met ons op via het telefoonnummer 071 – 402 85 86, per mail via info@idds.nl of door middel van ons contactformulier.
